Жаман адаттарКыргызстанда вейпка тыюу салынды. Канткенде мыйзамдын чегинен чыкпоо керек?
2025-жылдын 1-июлунда Кыргызстанда вейптерди сатууга жана колдонууга толук тыюу салуу боюнча мыйзам күчүнө кирген. Бул тыюу колдонуучулар арасында: кайсы жабдуулар мыйзамдын чегинен чыгат, эреже бузгандарды эмне күтүп турат жана никотинди толугу менен таштап кете албагандар үчүн кандай уруксат берилген альтернативалар болот?-деген көптөгөн суроолорду жаратууда.
Дагы эмне окуса болот
Кыргызстанда вейпка тыюу салынды. Канткенде мыйзамдын чегинен чыкпоо керек?
2025-жылдын 1-июлунда Кыргызстанда вейптерди сатууга жана колдонууга толук тыюу салуу боюнча мыйзам күчүнө кирген. Бул тыюу колдонуучулар арасында: кайсы жабдуулар мыйзамдын чегинен чыгат, эреже бузгандарды эмне күтүп турат жана никотинди толугу менен таштап кете албагандар үчүн кандай уруксат берилген альтернативалар болот?-деген көптөгөн суроолорду жаратууда.
Вейп мыйзамсыз. Тамеки тарткандар үчүн кандай альтернативдүү жолдор бар?
Жакын Кыргызстанда вейпке тыюу салган мыйзам күчунө кирет. Бул жаман адаттан арылууга даяр эмес, бирок ден соолугуна болгон зыянды азайтууну каалаган чоң адамдар эми эмне кылышы керек?
Тез жардамды качан чакыруу керек жана качан күтө турууга болот?
Өзүн жаман сезүү дайыма эле тез жардам чакырууга себеп боло бербейт. Кээде кырдаал чындап эле критикалык жана ар бир мүнөт маанилүү болсо, кээде кырдаалды жөн гана терапевт менен жолугушуу аркылуу чечип коюга болот. Тез жардам бригадасынын кийлигишүүсү жок мүмкүн эместигин же пландуу каралууну эле күтө туруу керектигин кантип билсе болот? Бул суроого Бишкек шаардык медициналык тез жардам борборунун директорунун орун басары Болот Абдылдаев жооп берди.
Тез жардамды кантип чакыруу керек?
Өзгөчө кырдаалда тез жана туура иш-аракет кылуу зарыл. Көп учурларда адамдын ден соолугу гана эмес, анын өмүрү да кылган иштен көз каранды болот. Бишкек шаардык медициналык тез жардам борборунун директорунун орун басары Болот Абдылдаев тез жардам кызматын кантип туура чакыруу менен алардын ыкчам келишин камсыздоо керектигин айтып берди.
Жашоо Медиа: “Эгерде кан акса эмне кылуу керек?”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын жарыялоону улантабыз. Бүгүн Бишкектин Тез жардам борборунун дарыгери Александра Васильева кан агуу болгон учурда кандай жардам көрсөтүү керектиги жөнүндө айтып берет.
Чылым чегүү, алкогол жана зыяндуу тамак кантип кем акылдык пайда кылат
ДССУ маалыматы боюнча, 2023-жылы дүйнөдө деменциядан жабыркаган 55 млн адам болгон. Ал эми Бактылуулук жөнүндө дүйнөлүк баяндамага ылайык 2050-жылга карата «Альцгеймер оорусу» тастыкталган диагнозу бар адамдардын саны 139 млн кишиге жетет. Окумуштуулар жаш курак менен генетикадан тышкары оорунун башталышын айрым адаттар тездетиши ыктымалдыгын эскертет. Алкоголь, чылым чегүү жана зыяндуу тамак баш мээнин клеткаларына кандай таасир этет жана акылды тунук кармоого эмне жардам берерин талдайбыз.
Жашоо Медиа: “Сөөк сынса же муундан чыгып кетсе эмне кылуу керек?”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын жарыялоону улантабыз. Бүгүн Бишкектин Тез жардам борборунун дарыгери Александра Васильева сөөк муундан чыгып кеткен учурда жана сыныкта эмне кылуу керектиги жөнүндө айтып берет.
Имиштен таза фитнес: кантип ийгиликке жетүү жана өзүӊө зыян келтирбөө керек – эксперт Александр Аралбаевдин кеӊештери
Сизге ойдогудай келбет күтүүгө жолтоо кылган чектөөлөрдөн кантип арылууга болот? Эмнеге аялдар оор салмак менен машыгуудан коркпош керек – ал эми кардио машыгуу – дайыма эле арыктоонун жолу боло бербейт. Фитнес–эксперт Александр Аралбаев машыгууларга туура мамиленин сырларын ачты, үйрөнчүктөрдүн эӊ кеӊири таралган каталарын талдоого алды жана машыгуу менен тамактануунун мааниси эмнеде экенин түшүндүрдү.
Жашоо Медиа: “Эгерде адам сууга чөксө эмне кылуу керек?”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын жарыялоону улантабыз. Бүгүн Бишкектин Тез жардам борборунун дарыгери Александра Васильева сууга чөгүүдө кандай жардам керектигин айтып берет.
Жашоо Медиа: “Эгерде инсульт же баш сөөк мээ жаракатын алса эмне кылуу керек? ”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын жарыялоону улантабыз. Бүгүн Бишкектин Тез жардам борборунун дарыгери Александра Васильева инсульттун биринчи белгилерин кантип билүүгө болору жана баш сөөк мээ жаракатын алганда эмне кылуу керектиги жөнүндө айтып берет.
Жашоо Медиа: “Эгерде кене, жылан чакса, же ит тиштесе эмне кылуу керек?”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын жарыялоону улантабыз. Бүгүн Бишкектин Тез жардам борборунун дарыгери Александра Васильева менен көп кезиккен жагдай – коркунучтуу курт-кумурскалар чаккан жана жаныбарлар тиштеген кырдаалдарды карап көрөбүз …
Жашоо Медиа: “Эгерде үшүп калса же ысык өтүп кетсе эмне кылуу керек?”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын жарыялоону улантабыз. Бүгүн Бишкектин Тез жардам борборунун дарыгери Александра Васильева менен үшүп калганда жана ысык өтүп кеткенде эмне кылуу керек деген суроолорго жооп издейбиз…
Жашоо Медиа: “Эгерде адам эс-учун жоготсо эмне кылуу керек”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын жарыялоону улантабыз.
Жашоо Медиа: “Эгерде адам какап калса эмне кылуу керек”
Биз дарыгерге чейинки жардамга арналган «Эгерде ... болсо эмне кылуу керек?» деген материалдар сериясын чыгарабыз. Долбоордун авторлору - Жашоо Медиа ден соолук жөнүндө маалыматтык порталы. Сиздер – эс учун жоготуудан жана жаныбарлар тиштеп алган учурлардан тартып, күйүү жана аллергиялык реакцияга чейинки ар кандай кырдаалдарда кантип туура жана натыйжалуу жардам берүү керектиги жөнүндө биле аласыздар. Ар бир материал сиздер өзүӊүздөргө же айланадагы адамдарга тез жана туура жардам бере алгыдай эӊ керектүү кадамдык нускамаларды камтыйт.
Жаӊы жылдан кийинки депрессия менен кантип күрөшсө болот. Психологдун кеӊеши
Адатта жагымдуу түйшүктөргө, көӊүл ачууга жана жандуу баарлашууга толгон майрамдык аптадан кийин «эмоционалдык баш оору» башталышы мүмкүн. Статистика боюнча, жаӊы жылдан кийинки депрессияны элдин 80% жакыны башынан өткөрөт. Маанайдын бузулушу менен кантип күрөшүү керектиги жана боштук сезимдин алдын алуу жөнүндө психолог Мария Кирьяк айтып берет.
Психолог Ангелина Демильханова: Баӊгизатка көз каранды адамдарды ремиссиялоо – бул ишеним жана колдоо жөнүндөгү баян
Бүткүл дүйнөдө баӊгиликтин таралышы эӊ курч көйгөйлөрдүн бири бойдон кала берүүдө. Эскертүүчү, көп учурда үрөй учурган жана тыюу салган маанидеги маалыматтын көптүгүнө, сергек жашоо мүнөзүнө чакырууга жана баӊгизат кылмыштуулугуна каршы жүргүзүлүп жаткан активдүү күрөшкө карабай, бүгүнкү күнү БУУнун маалыматы боюнча, дүйнөдө баӊгизатты колдонгондордун саны дээрлик 300 млн кишиге жетет. Эмнеге мотивация жана мажбурлоо иштебейт, өзүӊдүн баӊгизатка көз карандылыгыӊды кантип текшерүүгө жана ремиссияга кантип чыгууга болору жөнүндө психолог, психотерапевт, Pro Platform окутуучу программаларынын жетекчиси Ангелина Демильханова, «ЖАШОО.media» басылмасына берген маегинде айтып берген.
Секс-оюнчуктар тууралуу Кыргызстанда эӊ көп таралган 10 имиш
Секс оюнчуктардын айланасында көптөгөн имиштер, кээде күлкү келерлик жана коркунучтуу сөздөр айтылат. Биздин коомдо бул тема жөнүндө дагы деле ачык айтылбайт. 18+ белгиси бар гаджеттер жаатындагы эксперт, «Iskushenie» брендинин ээси Алина Абударвиш эӊ кеӊири таралган адашуулар жөнүндө айтып берди жана өзүнүн жеке жашоосун кантип ден соолукка зыян келтирбей кызыктуу кылууну каалагандар үчүн кеӊештерин бөлүштү.
Кыргыз ашканасынын пайдасы жана зыяны: диетолог эмне кеӊеш берет?
Эт, кымыз, боорсок жана бешбармак – салттуу кыргыз ашканасы ушундай түрдүү чүйгүн даамга бай, бирок ал ден соолукка канчалык пайдалуу? Диетолог-дарыгер Салтанат Абазбекова тамактануудагы негизги каталар, рационго кандай азыктарды кошууну жана сүйүктүү тамакты кантип пайдалуураак кылуу керектиги жөнүндө айтып берди.
Кыргызстандагы эркектердин жыныстык саламаттыгы – көйгөйлөр, имиштер жана чечимдер
Эркектердин жыныстык саламаттыгы жөнүндө Кыргызстанда ачык айтылбайт. Учурда бул көйгөйгө карата кызыгуу өсүп жатса дагы, мындай суроолор көбүнчө көмүскөдө кала берет. Жогорку категориядагы уролог-дарыгер, медицина илимдеринин кандидаты Евгений Лим, кеӊири таралган жыныстык оорулар, бул көйгөйгө байланыштуу адашуулар, дарылоо ыкмалары жана тажрыйбадагы кызыктуу учурлар жөнүндө айтып берди.
Гаджеттер доорунда көздү кантип сактаса болот. Академик Алмазбек Исманкуловдун кеӊештери
Күн сайын көзгө күч келтирүү – прогресс үчүн айласыз арга. Гаджеттер, компьютер жана сыналгы экрандары бардык жерде бар. Көздүн микрохирургиясы госпиталынын башчысы Алмазбек Исманкулов зыянды кантип азайтууга болору, өзгөчө учурлар, көздүн курчун сактоого жардам берген көнүгүүлөр жана каражаттар тууралуу айтып берди.
Тамакка көз карандылык. Тамактануу адаттары кайдан келип чыгат – психолог менен маек
Даамдуу тамак бизге ырахат тартуулайт жана бир аз бактылуу кылат. Бирок кээде тамакка берилүү ооруга айланат. Тамак-аш көз карандылыгы деген эмне, кимдер ага көбүрөөк чалдыгат жана тамак качан көйгөйгө айланат, тамактануу жүрүм-турумун психологиялык жөнгө салуу адиси Марией Кирьяк менен талдайбыз.
Кыргызстанда тамеки чеккен эркектер менен аялдардын саны кыскарды
Тамеки чегүүнүн таралышы жөнүндө маалыматтарга ылайык, Кыргызстанда чоӊ кишилер арасында чылым чегүү 20 жылдан бери төмөндөөнүн үстүндө болуп келет. Эгерде 2000-жылы чоӊ адамдардын 31% чылым чегет деп эсептелсе, 2020-жылы бул көрсөткүч 25,4% кыскарган. Өзгөчө тамеки чеккен эркектер арасындагы пайыз 2000-жылы 57,8% тартып 2020-жылы 48% чейин кыскарган. Ошол эле аралыкта тамеки тарткан аялдардын пайызы 5% тартып 2,8% чейин сезилерлик азайган.
Түтүнсүз альтернатива – бул эмне жана салттуу чылым чегүүдөн эмнеси менен айырмаланат
Заманбап дүйнөдө улам көптөгөн адамдар салттуу чылым чегүүгө альтернатива издеп келет. Тамекинин зыяндуулугу жөнүндө маалымдуулуктун өсүшү, никотинди колдонуунун зыяны азыраак жаӊы өнүмдөрүн иштеп чыгууга түрткү берүүдө.
Тамекини таштай албайсыңбы? Зыянды азайт
Статитистика боюнча, чылым чеккендердин 70% жаман бул адаттан арылууну каалайт, ал эми 40% буга активдүү аракет кылат. Бирок өз күчү менен тамекини таштаганга жана кайра чекпегенге 100 кишиден 5 адамдын гана эрки жетет экен. Бул бактылуу бештик тамеки түтүнү коштоп келе турган ар түрдүү оорулардан өзүн коргой алат. Ал оорулардын көпчүлүгү адамды өлүмгө алып келиши мүмкүн.